Η ωχρά κηλίδα είναι η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς η οποία αποτελείται από καθαρό νευρικό ιστό χωρίς αγγεία. Αυτό συμβαίνει για να έχει πολύ υψηλή λειτουργικότητα και τρέφεται δια διαπιδύσεως από τον παρακείμενο αμφιβληστροειδή. Είναι η σπουδαιότερη περιοχή του οφθαλμού, είναι δηλαδή το κέντρο του ματιού και οποιαδήποτε βλάβη στην ωχρά κηλίδα μειώνει την όραση. Ο αμφιβληστροειδής και η ωχρά κηλίδα είναι κάτι σαν φιλμ που αποτυπώνει τις εικόνες που δέχεται ο κερατοειδής και ο φακός του ματιού.
Μπορεί όλος ο αμφιβληστροειδής να είναι υγιείς και να υπάρχει μια πολύ μικρή βλάβη στην ωχρά κηλίδα και ο οφθαλμός να έχει πολύ μειωμένη όραση κάτω από 1/10. Για να βλέπει καλά ένας οφθαλμός πρέπει να έχει υγιή και διαυγή κερατοειδή, καθαρό φακό, (καταρράκτης), υγιές οπτικό νεύρο και αμφιβληστροειδή. Η ωχρά κηλίδα είναι το κέντρο του αμφιβληστροειδούς.
Υπάρχουν πολλές βλάβες που μπορούν να συμβούν στην ωχρά κηλίδα, κυκλοφορικές λόγω ηλικίας, αιμορραγίες, οίδημα στην ωχρά, δυστροφίες, εξιδρώματα, οπή ωχράς, μεμβράνες ωχράς και πολλά άλλα. Βέβαια οι παθήσεις της ωχράς δεν τυφλώνουν τον οφθαλμό γιατί υπάρχει η περιφερική όραση δηλαδή ο ασθενής δεν μπορεί να διαβάσει μακριά ή κοντά αλλά μπορεί να Η πιο συχνή βλάβη είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς η οποία μπορεί να είναι υγρής ή ξηρής μορφής. Είναι θλιβερό προνόμιο της μεγάλης ηλικίας κυρίως και παλαιότερα για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς δεν υπήρχε αξιόπιστη θεραπεία. Τώρα με τις νέες εξεταστικές μεθόδους OCT, φλουοραγγειογραφία γίνεται ακριβής διάγνωση και υπάρχει θεραπεία ή με Agron Laser ή φωτοδυναμική ή ενδοϋαλοειδικές ενέσεις Lucentis ή Avastin ή Κορτιζόνης ανάλογα με την περίπτωση. Βέβαια η θεραπεία είναι διαρκείας και μπορεί να χρειαστούνε αρκετές ενέσεις αλλά είναι πολύ αποτελεσματικές.
Μια οπή της ωχράς αντιμετωπίζεται αναλόγως σταδίου με εγχείρηση βιτρεκτομής και ένθεση αερίου στον αμφιβληστροειδή εάν είναι σε αρχικά στάδια μπορεί η θεραπεία να γίνει μόνο με ειδικό laser. Οι εγχειρήσεις στον αμφιβληστροειδή έχουν βελτιωθεί σημαντικά με νέες τεχνικές μικροχειρουργικής και πολύ εξελιγμένα εργαλεία και μηχανήματα μικρής τομής.
Μπορούμε επίσης να αφαιρέσουμε μεμβράνες από την ωχρά κηλίδα με ειδικά εργαλεία κάτι σαν peeling δηλαδή ξεφλουδίζουμε τον παθολογικό ιστό από την ωχρά κηλίδα για να βελτιώσουμε την λειτουργικότητα της ωχράς.
Τελευταία εξέλιξη είναι η χρήση ενός νέου φαρμάκου του Jetrea το οποίο έχει την δυνατότητα να αποκολλήσει μία μεμβράνη της ωχράς κηλίδος που παλαιότερα χρειαζόταν επέμβαση και τώρα γίνεται μόνο με ενδοϋαλοειδική ένεση του Jetrea. Βέβαια η ένεση αυτή έχει μεγάλο κόστος σχεδόν όσο και μία επέμβαση αλλά για ηλικιωμένους ανθρώπους είναι ιδανική.
Οι αιμορραγίες στην ωχρά τύπου κηλίδος του Fuchs θεραπεύονται με ενέσεις Lucentis με αξιόπιστα αποτελέσματα. Η ένεση αυτή επιταχύνει την απορρόφηση του αίματος από τον αμφιβληστροειδή και μικραίνει τον Τα κυκλοφορικά οιδήματα της ωχράς υγρής μορφής επίσης με ενέσεις στο υαλοειδές μπορούν να βελτιωθούν.
Στην διαβητική αμφιβληστοειδοπάθεια σε μορφές νεανικού διαβήτη που υπάρχουν πολλές βλάβες σε όλο τον αμφιβληστροειδή και ειδικότερα στην ωχρά εκτός από το Argon Laser και τη φωτοδυναμική θεραπεία και τη βιτρεκτομή σε προχωρημένα στάδια οι ενέσεις Loucentis βοηθάνε στην απορρόφηση αιμορραγιών στο υαλοειδές ώστε να μπορούμε ευκολότερα να ελέγξουμε την.
Στη κεντρική ορώδη αμφιβληστροειδίτιδα μία πάθηση που την παθαίνουν οι νέοι, που γίνεται μία βλάβη στη μεμβράνη του Bruch και δημιουργείται ένα οίδημα στην ωχρά κηλίδα που μειώνει την όραση η διάγνωση εκτός τον έλεγχο του βυθού με το OCT και τη φλουοραγγειογραφία μπορούμε να δούμε το ακριβές σημείο της διαρροής και να επέμβουμε ανάλογα.
Γενικώς οι εξελίξεις σε νέα φάρμακα και επεμβάσεις είναι ραγδαίες όπως επίσης οι νέες διαγνωστικές τεχνικές που μας επιτρέπουν ακριβή διάγνωση και Επίσης γίνονται προσπάθειες με βλαστοκύτταρα για εξειδικευμένες θεραπείες καθώς και μεταμόσχευση αμφιβληστροειδούς στο απώτερο μέλλον.
Προληπτικά θα έλεγα οι συστηματικές παθήσεις όπως το σάκχαρο, νόσοι του κολλαγόνου, αγγειοπάθειες, νεφροπάθειες που επιδεινώνουν την ωχροπάθεια πρέπει να είναι όσο το δυνατό υπό έλεγχο. Επίσης το κάπνισμα λόγω της αγγειοσύσπασης που προκαλεί επιδεινώνει την πάθηση, καθώς και επιβαρύνει τρομακτικά την ανοσολογική αντίσταση του οργανισμού. Επίσης υπάρχουν ορισμένα φάρμακα που τα λαμβάνει ο ασθενής για θεραπεία άλλων παθήσεων όπως νόσους του κολλαγόνου, αγγειοπάθειες, χημειοθεραπείες, θεραπείες για ελονοσία, βαριά αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω βλάβες
Επειδή η διάγνωση για τις παθήσεις της ωχράς κηλίδος θέλει ειδικούς ελέγχους επίσης και η θεραπεία είναι εξειδικευμένη και πολύπλοκη ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό οφθαλμίατρο.